Cebuano Grammar

[Sol_Itaire]

---

Perteng lisura subayon. Naa man poy mga sources ug mga discussions sa internet pero nindot ning naa tay ato diri sa istorya.

So ngano man mo ingon ta:

Silhiga ang basura ug dili Silhigi ang basura

Silhigi ang salog ug dili Silhiga ang salog


Gisilhig ang basura vs Gisilhigan ang basura


Mabuhi ang pinulungang binisaya!

[muchacha00]

kani kani.....

[yanong_banikanhon]

Nindot kining imong kutay, TS. Dinhi nato mabansay-bansay ang nagkaluya natong kahibalo sa pinulongang Sinugbuanong Binisaya.

Tugoti ako sa pagpaambit 'ning akong gamay'ng nahibaloan bahin sa imong pangutana. Base ra pud ni sa akong nasinatian diha sa inadlaw-adlaw nga paggamit sa atong sinultihan.

Silhiga vs. Silhigi

Silhiga
Ang 'silhiga' gamiton kun ang nagsunod nga noun nagtubag sa pangutanang 'unsa?'

Pananglitan: Silhiga ang sagbot.
- ang 'sagbot' nagtubag sa pangutanang 'unsa?' (unsay gisilhig)

Silhigi
Ang 'silhigi' gamiton kun ang nagsunod nga noun nagtubag sa pangutanang 'asa?'

Pananglitan: Silhigi ang salug.
- ang 'salug' wala nagtubag sa pangutanang 'unsa?' kay dili man ang salug maoy gisilhig. Hinuon nagtubag kini sa pangutanang 'asa?'

Sa laing pagkasulti, kun ang noun nagtubag sa 'unsa?' sayop ang pagamit og 'silhigi'. Sayop ni siya: Silhigi ang sagbot.

Kun ang noun nagtubag sa 'asa?' sayop ang pagamit og 'silhiga'. Wrong: Silhiga ang salug.

Binisaya: Silhiga ang mga sagbot.
Tinagalog: Walisin ang mga kalat.
Iningles: Sweep the dirt.

Binisaya: Silhigi ang salug.
Tinagalog: Walisan ang sahig.
Iningles: Sweep (on) the floor.

[yanong_banikanhon]

Kanang 'gisilhig/gisilhigan' gamiton na siya kun nakumpleto na ang pagsilhig. Ang 'gisilhig' gamiton kun ang nagsunod nga noun nagtubag sa 'unsa?'. Unsay gisilhig? Gisilhig ang sagbot.

Ang 'gisilhigan' gamiton pud na kun ang nagsunod nga noun nagtubag sa 'asa?', dili 'unsa'. Asay gisilhigan? Gisilhigan ang salug.

Kun pagabuhaton pa ang pagsilhig, 'silhigon/silhigan' pud ang gamiton.

Pananglitan:
Akong silhigon ang mga sagbot ugma.
Akong silhigan ang akong kwarto unyang taud-taud.

Mao na pipila ka kalainan sa mga pulong nga silhiga, silhigi, silhigon, silhigan, gisilhig ug gisilhigan.

[Sol_Itaire]

salamat kaayu, yanong_banikanhon! I'm trying to get to the pattern bro, so kaning suffix nga "-i" precedes a noun-where, while the suffix "-a" precedes the noun-what.

/-a suffix/ - answers 'what?' = verb + direct object

Silhiga ang sagbot.
Kan-a ang pizza.
Hukara ang nilung-ag.
Pat-ya ang ilaga.

/-i suffix/ - answers 'what?' = verb + direct object-place

Silhigi ang salug.
Kan-i ang pizza. --> a part of the pizza = place
Hukari ang plato. --> but i don't hear this often
Patyi ang ___ --> not commonly used but still logical

/-i suffix/ - answers 'who?' = verb + object for whom the action is intended

Silhigi si Mama. --> awkward sentence although we do say, "Lung-agi si Mama."
Kan-i si Papa. --> strange
Hukari si Mama. --> used
Patyi kog manok --> awkward but we do say, "Ihawi kog manok."


starting to look good.

[sevmik]

nindot jud ni idiscuss labi na karong panahona nga daghan na'g variations sa cebuano. add to that ang mga pagsulod sa mga modern slang.

some basics of cebuano:

1. cases of speech - basically naay tulo. absolutive, ergative, ug ang oblique

2. sa case sa pronouns, dili mo matter ang gender
example: sa 1st person singular kay "ako"(long) and "ko"(short) para sa absolutive; "nako" and "ko" for the postposed ergative; "ako" and "akoa" for the preposed ergative; and "kanako" and "nako" for the oblique

3. demonstratives - mag-depende sa gidul-on sa subject.
example: kung duol kaayo sa speaker kay "kiri"(long) and "ri"(short) for the absolutive; "niiri" and "iri" for the ergative; and "ngari" and "diri" for the oblique.

check this link lang for the full guide Cebuano grammar - Wikipedia, the free encyclopedia

after reading that murag ka-ingon ko sa akong kaugalingon nga ihas jud kaayo ko sa akong natawhang pinulongan, haha. then again, we learned by ear and not the technical aspect. still, tudlu-an man gani ta english grammar sa school kani pa nuong atong pinulongan di ta mag kat-on?